ฉลาดทางลัด

ฉลาดทางลัด

อ่านหนังสือไม่ทัน วันสอบก็ใกล้เข้ามา ทำอย่างไรให้อ่านไปสอบทัน

เรื่อง : พระครูปลัดสุวัฒนโพธิคุณ (สมชาย ฐานวุฑฺโฒ)

จากรายการข้อคิดรอบตัว ออกอากาศทางช่อง DMC

หลายคนอยากจะเป็นคนฉลาด แต่ความฉลาดต้องใช้เวลามากน้อยแค่ไหน แล้วมีทางลัดสำหรับความฉลาดหรือไม่?

          แต่ก่อนเชื่อว่าความฉลาดในแง่ไอคิว ติดตัวมาแต่กำเนิดไม่เปลี่ยน หากเปรียบกับคอมพิวเตอร์ ไอคิว คือประสิทธิภาพของเครื่อง เครื่องที่มีประสิทธิภาพสูงหากใส่ข้อมูลไปน้อย มันก็ไม่เก่ง ตัวเครื่องประสิทธิภาพสูงแต่ใส่โปรแกรมที่ความสามารถไม่สูงเข้าไป ก็อาจจะสู้เครื่องที่ประสิทธิภาพต่ำกว่า แต่มีข้อมูลเยอะกว่าไม่ได้ เหมือนคนที่ไอคิวน้อยกว่าแต่ขยันอ่านหนังสือ มีข้อมูลเยอะ มีประสบการณ์การตัดสินใจต่างๆเยอะกว่า จะเก่งกว่าคนที่ไอคิวสูงกว่าได้ ดังนั้นทุกคนมีโอกาสประสบความสำเร็จในชีวิตได้ แต่ขอให้สู้ไม่ถอยอย่าหยุดเท่านั้นเอง เรามีโอกาสประสบความสำเร็จได้แน่นอน แม้จะอายุ 30 ก็ตาม 40 แล้วก็ตาม 50 ก็ตาม อย่าท้อ อย่าคิดว่าแก่เกินไป แล้วปล่อยชีวิตไปเรื่อยๆ แล้วรอวันเกษียณ รอวันแก่ วันตาย แต่เรามีโอกาสจะสร้างสิ่งดีๆ ที่เราปลื้มใจแล้วเป็นประโยชน์ต่อชุมชน ต่อองค์กร ต่อประชาชน ต่อสังคม ต่อโลกได้ขอให้มั่นใจแล้วเดินหน้าทำอย่าท้ออย่าหยุดเท่านั้นเอง

 

การไปเรียนตามโรงเรียนกวดวิชา หรือเรียนกับติวเตอร์ต่างๆ ถือเป็นวิธีลัดหรือไม่?

 

          การกวดวิชาเป็นตัวช่วยอย่างหนึ่ง แต่อยากให้ตระหนักว่าอย่าให้ตึงเกินไป จนกระทั่งเครียดจัด เพราะจะเกิดปฏิกิริยาด้านลบสะท้อนกลับ ถ้าคนเราทำงานสัปดาห์ละเจ็ดวันไม่มีวันหยุดเลย เหมือนว่าจะดี ขยัน แต่ผลงานสู้คนที่มีวันหยุดไม่ได้ ความจริงที่สะท้อนขึ้นมานี้ จึงมีการพัฒนาเป็นระบบทำงาน 5 วัน มีวันหยุดสุดสัปดาห์ 2 วัน เนื่องจากทำอย่างนี้แล้วมีผลงานดีกว่า ช่วงวันหยุดที่ไปเล่นกีฬา ไปพักผ่อนในท้องไร่ท้องนา ไปอยู่กับธรรมชาติ เป็นต้นภาษาอังกฤษเรียกรวมว่า รีครีเอชั่น ครีเอชั่นคือพลังสร้างสรรค์จินตนาการ รีครีเอชั่นคือ การรีเฟรซตัวเองให้สดชื่น ให้มีพลังในการสร้างสรรค์ พลังในการจินตนาการขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง เพราะพบว่าถ้าทำไปเรื่อยๆไม่หยุด มันจะล้าจนกระทั่งไปแบบเฉื่อยๆเนือยๆ ไม่ได้เรื่อง สู้ทำเต็มที่ด้วยพลัง พอเสร็จแล้วก็หยุดพัก เหมือนชาร์จแบตใหม่ แล้วก็ลุยต่อดีกว่า เพราะฉะนั้นถ้าเกิดลูกเราอยู่ในวัยเรียน กลัวจะสู้คนอื่นไม่ได้ โดยให้ไปเรียนพิเศษ เสาร์-อาทิตย์ ไปติวจนเด็กล้า อาจจะสู้คนที่มีเวลาพัก เรียนรู้ทุกอย่างด้วยความเข้าใจไม่ได้ เพราะฉะนั้นเราอย่าไปอัดอะไรให้กับลูกมากจนเกินไป บางทีจะกลายเป็นผลเสีย 

 

 การเร่งอ่านหนังสือโดยที่ไม่หลับไม่นอน ถือว่าเป็นเรียนทางลัดหรือไม่?

          หากไม่หลับไม่นอนจะเกิดผลเสีย เพราะจะล้า และหากไปหลับในห้องสอบแล้วจะแย่ สมองคนเราจะมีวงจรความจำ 2 แบบคือ 

          1. ความจำระยะยาว คือจำแล้วจำยาว จะกี่ปีก็ไม่ลืม 

          2. ความจำระยะสั้น คือจำได้ แต่พอผ่านไป 3-5 วัน ก็ลืม บางทีวันเดียวก็ลืมแล้ว เรียกว่า Short Term memory circuit เป็นวงจรในสมองที่เป็นความจำระยะสั้น เพราะบางเรื่องไม่จำเป็นต้องจำตลอดชีวิต ร่างกายมนุษย์จึงมีการปรับตัวเพื่อจะได้มีที่ว่างไปรับเรื่องต่อไป 

          หากเราต้องการสอบให้ได้ ตอนที่เราเร่งอ่านหนังสือจะใช้ความจำระยะสั้นพอสอบเสร็จผ่านไป 5 วัน ลืมไปหมดแล้ว แต่หากจะศึกษาเรื่องที่ต้องการจำยาวๆ เช่น การเรียนภาษา ทางการแพทย์พบแล้วว่าเมื่อวงจรสมองเป็นเช่นนี้ เริ่มต้นท่องศัพท์ยังอยู่ในวงจรความจำระยะสั้นอยู่ แต่หากดูซ้ำๆ จะซึมซับจากวงจรความจำระยะสั้น ไปสู่วงจรความจำระยะยาว แล้วจะอยู่ยาวจนเป็นศัพท์ที่เราคุ้นเคย 

          เพราะฉะนั้นเร่งอ่านหนังสือช่วงสั้น เพื่อแก้ปัญหาเอาตัวรอดเฉพาะหน้า แต่หากจัดสรรเวลาให้ดีอย่าเร่งจนกระทั่ง ไม่ได้นอน ต้องพักบ้าง และถ้าดีที่สุดคือดูอย่างสม่ำเสมอ

 

อยู่ดีๆก็มีไอเดียบรรเจิดขึ้นมา คิดมาคิดตั้งนานคิดไม่ออก สำหรับตรงนี้ถือเป็นปัญญาทางลัดหรือไม่?

        
           พระพุทธเจ้าพระองค์ แบ่งปัญญาเป็น 3 แบบ คือ

          1. สุตมยปัญญา เป็นปัญญาจากการฟังหรือการอ่าน แล้วเกิดความรู้เรื่องนั้นขึ้นมา เรียกสั้นๆ ว่า รู้จำ เป็นความรู้เบื้องต้น เด็กชั้นประถมก็สามารถเรียนรู้ได้

          2.จินตมยปัญญา เป็นปัญญาที่เกิดจากการคิด ใช้ความคิดการวิเคราะห์แบบต่างๆ เรียกสั้นๆ ว่า รู้คิด 

          ความรู้ทางโลกจะอยู่สองระดับนี้แต่พระพุทธเจ้าพระองค์บอก มันยังไม่ได้จบแค่นั้น 

          3.ภาวนามยปัญญา เป็นปัญญาที่เกิดขึ้นจากการภาวนา การทำสมาธิ(Meditation) นั่งใจสบายๆใจนิ่งๆ แล้วก็แว๊บขึ้นมา การผุดรู้ลักษณะนี้ คือภาวนามยปัญญา หากเป็นขั้นละเอียดลึกซึ้ง คือสามารถทำให้กิเลสหมดไป แล้วเข้าพระนิพพาน พระอรหันต์ปราบกิเลสในตัว หมดกิเลสเข้าพระนิพพานได้ เพราะภาวนามยปัญญา เนื่องจากเป็นความรู้แจ้งโลกและชีวิตไปตามความเป็นจริง แม้คนทั่วไปที่ยังไม่ได้มุ่งจะหมดกิเลส ยังทำมาหากินประกอบอาชีพต่างๆอยู่ หากรู้จักการทำสมาธิ การทำใจสบายๆ ก็จะมีประสบการณ์ปัญญาระดับนี้เหมือนกัน แต่อยู่ในระดับเบื้องต้น

 

          การฝึกสมาธิใจนิ่งๆ สงบๆ บางคนอาจจะยังไม่ได้ฝึกสมาธิโดยตรง แค่ทำใจโปร่งๆสบายๆ  ไม่นานจะมีบางอย่างดีๆ ความคิดดีๆ แว๊บขึ้นมาในใจ เพราะตอนที่ใจโปร่ง เบา สบายเป็นสมาธิเบื้องต้นนั่นเอง เกิดภาวนามยปัญญาระดับต้นๆ ขึ้นมา แค่ระดับเบื้องต้นก็เป็นประโยชน์ต่อชีวิตอย่างมหาศาล ยิ่งถ้านั่งสมาธิอย่างสม่ำเสมอ ยิ่งเป็นประโยชน์มาก หากอยากเรียนเก่ง และอยากประสบความสำเร็จในหน้าที่การงาน ให้นั่งสมาธิทุกวัน วันละชั่วโมงก็ยังดี แล้วจะพบว่าอ่านหนังสือแล้วจำง่าย เข้าใจ แล้วจำแม่น สามารถคิดต่อยอดได้เชื่อมโยงความรู้ข้อมูลต่างๆได้ เพราะเราเอาเมฆหมอกที่บดบังความสามารถออก แล้วปลดปล่อยพลังความคิดสร้างสรรค์ ความรู้ความสามารถให้ทำงานอย่างเต็มที่ จากการที่ใจหยุดนิ่งเป็นสมาธินั่นเอง

          คนเราทุกคนนั้น ต้องมีความขยันหมั่นเพียร สะสมความรู้ประสบการณ์ต่างๆ จะได้มีประสบการณ์ และมีไหวพริบปฏิภาณต่อไปในอนาคต ทุกเพศทุกวัย ไม่ว่าจะเด็กจะผู้ใหญ่วัยไหนก็ตาม สิ่งที่สำคัญที่สุดในชีวิตประจำวันคือ การฝึกนั่งสมาธิ เพราะการนั่งสมาธินั้นจะทำให้เกิดพุทธิปัญญาหยั่งรู้ สามารถแก้ปัญหาต่างๆให้ลุล่วงไปได้ด้วยดีนั่นเอง

รับชมคลิปวิดีโอฉลาดทางลัด : ข้อคิดรอบตัว